3 Haziran 2023 tarihinde kaybettiğimiz tarihçi, yazar ve akademisyen Prof. Dr. Zafer Toprak’ın ailesi, ünlü bilim insanının 60 bin eserlik arşivini İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağışladı.
İBB Kültür Varlıkları Dairesi Başkanlığı’na bağlı İBB Miras, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü kurucu başkanı ve Tarih Vakfı kurucularından olan Prof. Dr. Zafer Toprak’ın 50 yıla yakın süren mesleki yaşamındaki derlediği zengin arşivini, akademisyen ve araştırmacıların kullanımına açmak için harekete geçti.
İktisat tarihi, kurumlar tarihi, toplumsal hareketler ve erken dönem Türkiye Cumhuriyet’i tarihi gibi sayısız alanda verdiği eserlerle siyaset ve kültür tarihimize yeri doldurulmaz katkılarda bulunmuş Prof. Toprak’ın arşivinin, Beyoğlu Metrohan’da, “Zafer Toprak Kütüphanesi ve Cumhuriyet Tarihi Araştırma Merkezi” adıyla hizmete alınmasına karar verildi.
Zafer Toprak Kütüphanesi ve Cumhuriyet Tarihi Araştırma Merkezi’nin tanıtım toplantısı; İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, merhum Prof. Toprak’ın kendisi gibi akademisyen eşi Prof. Dr. Binnaz Toprak ve kızı Ayşe Toprak Peker’in katılımlarıyla gerçekleştirildi.
İBB Başkanı İmamoğlu, toplantıda yaptığı konuşmada, İstanbul'a 42 yeni kütüphane kazandırdıklarını belirterek, Prof. Zafer Toprak'ın Türk akademi dünyasındaki önemine vurgu yaptı. İmamoğlu, "Zafer Toprak Kütüphanesi Cumhuriyet Araştırmaları Merkezi, Zafer Hocamızın değerli hatırasını yaşatacağımız bir mekan olmanın ötesinde, onun Cumhuriyeti anlama ve anlatma çabasını yaşatma ve bu çabaya ortak olma umuduyla, Cumhuriyetin yüzüncü yılını armağan ettiğimiz önemli bir araştırma merkezi olacak" dedi.
Toprak Ailesi'nin bağışıyla oluşturulan merkezin, Prof. Zafer Toprak'ın dijital ortama aktarılan arşiviyle daha geniş kitlelere ulaşabileceği belirtildi. İmamoğlu, "İnanıyorum ki burada yer alacak olan Zafer Toprak Kütüphanesi Cumhuriyet Tarihi Araştırma Merkezi de İstanbullular için muazzam bir kültür durağı olacak" ifadelerini kullandı.
Toprak Ailesi adına konuşan Prof. Binnaz Toprak, Türkiye'nin okuma alışkanlığı açısından gerilerde olduğunu belirterek, kütüphanelerin bu konuda önemli bir rol oynadığını dile getirdi. Projede emeği geçenlere teşekkür eden Toprak, "Uluslararası istatistiklere baktığınızda Türkiye, okuma alışkanlığı açısından, kitap okuma sayıları açısından son derece gerilerde seyrediyor. Kütüphanelere çok ihtiyacımız var" dedi.
Konuşmaların ardından, İmamoğlu’nun tanıklığında, Polat ve Toprak Ailesi arasında protokol imzalandı. Zafer Toprak Kütüphanesi ve Cumhuriyet Tarihi Araştırma Merkezi’nin tamamlanmasının ardından, merhum Prof. Toprak’ın çalışmalarında yararlandığı Osmanlıca eserler, Türkçe yayınlar, gazeteler ve süreli yayınlar, çalışma notları ve kitaplarından oluşan yaklaşık 60 bin eserlik arşivi Metrohan’da sergilenmeye başlayacak. 130 kişilik kapasiteli merkez, akademisyen ve araştırmacılara rehber olacak.
