TMMOB: ″Enerjide tüm politika, programlar ve uygulamalar toplum yararını hedeflemelidir”

TMMOB adına Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından düzenlenen TMMOB 14. Enerji Sempozyumu, 7-9 Aralık 2023 tarihlerinde Ankara’da, MMO Kültür Merkezi’nde yapıldı. Cumhuriyet’in 100. yılı ana temalı Sempozyumda, çeşitli dönemlerdeki enerji politikaları, mevcut durum, doğa kaynaklı afetler, iklim sorunsalı ve etkileri, enerjiye erişim imkanları, nükleer güç santralları, yeni enerji teknolojileri, yurttaş ve toplum yararı 10 oturumda ve son gün yapılan Forumda kapsamlı bir şekilde ele alındı, tartışıldı.

Sempozyum sonrasında yayımlanan bildirgede enerjide tüm politika, program ve uygulamalarda toplum yararının hedeflenmesi gereği vurgulandı.

Bildirgeye göre, kamusal bir hizmet olan enerjiden yararlanmanın modern çağın gereği ve vazgeçilmez bir insan hakkı olduğu, toplumun ortak malı olan enerji kaynaklarının araştırılması, bulunması, değerlendirilmesi, kullanımı süreçlerinin tüm aşamalarında çevreye, iklime ve doğaya olumsuz etkileri asgari düzeyde tutma ve toplum yararının gözetilmesi gereği ele alındı.

Enerjinin tüm tüketicilere yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve güvenilir bir şekilde, toplum çıkarları doğrultusunda, kamusal bir hizmet olarak, kamu kuruluşları eliyle, yürütülmesi zorunluluğunun altı çizildi.

Öte yandan dışa bağımlı, fosil yakıt ağırlıklı enerji politikalarından uzaklaşılması, çevreye zarar veren kömür yakıtlı santralların bir plan dahilinde kapatılması, rüzgar enerjisinde 48.000 MW kabul edilen karasal potansiyelin dörtte birinin ancak değerlendirildiği, potansiyelin yeni ölçümlerle 100.000 MW olarak belirlenmesi durumunda ancak yüzde 11-12’sinden yararlanıldığı, devasa deniz üstü rüzgar potansiyelin atıl durumda olduğu hususlara değinildi.

Sonuç bildirgesinde, bugün yalnız yüzde 4.4’ü değerlendirilen güneşe dayalı 380.000 GWh/yıl elektrik üretim potansiyelinin değerlendirilmesi için, güneş enerjisi karşıtı yaklaşım ve engellerin kaldırılması ve kadim bir güneş ülkesi olan Türkiye'de bu sonsuz kaynaktan en yüksek düzeyde yararlanılması gerektiği vurgulandı. Yakıtından teknolojisine, yapımına ve işletilmesine kadar her konuda Rus şirketlerine bağımlı Akkuyu NES projesinin acilen durdurulması ve iptal edilmesi zorunluluğu öne çıkarıldı.

Özel elektrik üreticilerine 2018-2022 döneminde, YEKDEM, alım garantisi, kapasite mekanizması, doğalgaz fiyat desteği vb. mekanizmalarla, kamu kaynaklarından 138.3 milyar TL ek ödeme yapıldığı, bu tür kaynak aktarma uygulamalarına son verilmesi gereği ele alındı.

Bildirgede, yerleşim yerlerini, doğal alanları, tarımsal faaliyetleri tehdit eden kömür sahalarının genişletilmesi çalışmalarının son bulması; yeni kömür yakıtlı santral yapımına izin verilmemesi, mevcut kömür yakıtlı termik santralları, çevreye en fazla zarar verenlerden başlayarak bir plan dahilinde kapatılması değerlendirildi.

Yoksul kesimlere yönelik elektrik ve doğalgaz yardımlarının kapsamlarının genişletilmesi, tutarlarının artırılması, enerji sektöründe Türkiye Elektrik Kurumu, Türkiye Petrol ve Gaz Kurumu vb. yeni yapılanmalara ek olarak Türkiye Planlama Kurumu’nun kurulması gibi birçok değerlendirme ve öneri sonuç bildirgesinde yer aldı.

Son olarak ise sempozyuma katılanlar, tüm yurttaşlar ve ilgili kuruluşlar Cumhuriyetin 100. yılında toplum yararını başat hale getirecek çalışmaları genişletmeye ve güçlendirmeye çağırıldı.