Suriyeli heykeltıraş Akram Safan, Deyrizor kentindeki Fırat Nehri kıyısından Türkiye'nin güneyine kadar taşıdı.
“Hüzün, parçalanma, insani keder, bekleyiş ve yaşam heyecanıyla yüklenen anısı, heykelsi kitlelerine karışacak, Türkiye'nin birçok şehrine dağıtılan Huttiler, 'hayal ve mümkün' ikiliği ve ' rüya ve acı, ağır gerçeklik”, duygu anlarını ve anıların parıltılarını mekanlarında somutlaştırıyor, böylece aşkınlık ve yaratıcılıktan söz eden dünyalar parmaklarının arasında açılıyor.
1967 yılında Deyrizor şehrinde resim, şiir, öykü ve tiyatroyla ilgilenen sanatçı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Safan'ın, manzara ve Fırat çevresi çizimleriyle başlayan sanatsal hayatı bu atmosfer sayesinde netleşti. Daha sonra yirmi yıl boyunca burada kaldığı Sürrealist ekolüne geçti ve bu süre zarfında birçok kişisel sergi açtı, birçok karma sergiye katıldı ve ardından kitleyi tüm yönleriyle ele almak için çok sevdiği krallığı heykel sanatına yöneldi. "Al-Dairi" olarak bilinen taş, ahşap ve beyaz mermerden yapılmış malzemeler. Kendi deyimiyle, etki, etki, hayret ve şaşkınlığın karışımı olan bu dönemdeki çalışmalarının odağında hüzün vardı.
Savaşın başlamasından sonra Deyrizor'dan ayrılmayan Ekrem Safan, elinden geldiğince orada kalmayı tercih etmiş, silahsız olduğu için de şehrin halkı için bir şeyler yapma ve insani yardım sağlama ihtiyacı hissetmişti. İster geceleyin savaş mağdurları için mezar kazmak, ister şehrin kuşatma altındaki halkına yiyecek ve içecek sağlamak olsun, o dönemde -kendi deyimiyle- kendisini görmekten son derece bitkin düştüğü dönemlerden geçiyordu. ölüm, kuşatma ve açlık.
Savaşın yoğunlaşması ve "Deyrizor" kuşatmasının ardından "Savan"ın oradan ayrılmaktan başka çaresi kalmaması üzerine Rakka şehrine yöneldi. Bir yıl sonra şehrine geri döndü ve Rejimin kontrol ettiği bölgede bulunan stüdyosuna ulaştığında, çalındığını ve yakıldığını görünce şaşırdı, gitmeden önce -kendi deyimiyle- eserlerini atölyenin arazisine gömdüğünü ve sonra da atölyenin arazisine gömüldüğünü biliyordu. İkinci kuşatmadan 8 ay sonra “Savan” tekrar şehri terk ederek Halep kırsalındaki “Maadan” şehrine doğru orada IŞİD tarafından heykeltıraş olduğu için ateizm suçlamasıyla tutuklandı ancak bir süre sonra Rakka'ya doğru kaçmayı başardı. El Bab Sarmin ve Hirbet el Joz 9 Eylül 2015'te Türkiye'ye girecek.
"Svan" şu anda Türkiye'nin güneyindeki "Şanlıurfa" eyaletinde yaşıyor ve orada sanatçı Al-Furati geçimini sağlamak için çok çabaladı ve inşaat da dahil olmak üzere çeşitli alanlarda çalıştı ve özellikle sanatsal projeler hayata geçirebildi. Oradaki sanatçılar arasında yer alması, Türkiye'nin pek çok şehrinde - kendi deyimiyle - çok sayıda duvar çalışmasına imza atması ve savaş olaylarından esinlenerek, "Yerinden Edilmenin Yankısı" adlı, Türkiye'nin durumunu ifade eden devasa bir proje üzerinde çalışması. Suriyelilerin dünyanın her yerinde yaşadığı yerinden edilme ve kayıplar. 28 heykel eserinden oluşan proje, Suriye'de olsun, yurtdışında olsun Suriyeli insanın iç acısını temsil ediyor ve bu yerinden edilmenin örneklerini kendisinin tahmin ettiği şekilde somutlaştırıyor ve bunları bizzat yaşadı.
Ayrıca Şanlıurfa Havalimanı'nda anıt, Şanlıurfa Kobaklı Bant'ta anıt çalışması gerçekleştirdi, Mersin'de üç heykel ve kültür festivaline katıldı.
Atalarının tarihinden ilham alan, ondan yağmalananları formüle eden ve duvarlarda somutlaştırmaya çalışan sanatçı “Savan”ın bu deneyimi ve onu bu medeniyete çağıran şey onun medeniyete ait olduğunu gösteriyordu. Mezopotamya ve Fırat ve Deyrizor uygarlıklarının tarihle dolu bir geçmişi olan bu mirasın üzerinde düşünme ve ilham alma konusunda uzun bir geçmişe sahip olması, ilgisinin bu yönde yoğunlaşması doğaldır ve çalışmaları da doğaldır. Bu kapsamdaki ilk çalışmanın Türkiye'deki Süryani tarihiyle ilgili olduğunu belirterek, bu eserlere yorum yaparak şunları yazdığını sözlerine ekledi: "Nerede olursak olalım, bu acı, ağır yabancılaşma içinde kim olduğumuzu teyit ediyor ve kim olduğumuzu kanıtlıyoruz."
ARAPÇA YAZISI
من ضفاف "الفرات" في مدينة دير الزور إلى جنوب تركيا حمل النحات السوري "أكرم سفان"
" ذاكرته المثقلة بالحزن والتشظي والشجن الإنساني والانتظار ورعشة الحياة ليمزج في كتله النحتية ال هوتي توزعت في العديد من المدن التركية ثنائية "المتخيل والممكن" و"الحلم والواقع المر الثقيل"، مجسداً من خلال فضاءاتها لحظات الشعور وومضات الذاكرة لتتفتح بين أصابعه عوالم تنطق بالتجاوز والإبداع والألم الشفيف.
ولد سفان في مدينة دير الزور عام 1967وسط عائلة فنية تهتم بالرسم والشعر والقصة والمسرح، ومن خلال هذه الأجواء تبلورت حياته الفنية التي بدأت برسم المناظر الطبيعية وجوانب من البيئة الفراتية ليتجه بعدها إلى المدرسة السوريالية التي ظل في كنفها عقدين من الزمن أقام خلالها العديد من المعارض الفردية وشارك في الكثير من المعارض الجماعية، واتجه بعدها إلى مملكته الأثيرة النحت ليتعامل من خلاله مع الكتلة بكافة خاماتها من الحجر والخشب والرخام الأبيض المعروف بـ"الديري" وكان الحزن -كما يقول محور أعماله تلك الفترة التي كانت مزيجاً من التأثر والتأثير والاندهاش والإدهاش
بعد اندلاع الحرب لم يخرج "أكرم سفان" من دير الزور بل آثر البقاء فيها ما أمكنه ولأنه غير مسلح انتابه شعور بضرورة أن يفعل شيئاً لأهل مدينته وأن يقدم مساعدات إنسانية، سواء كانت في حفر القبور ليلاً لضحايا الحرب أو تأمين الطعام والشراب لأهالي المدينة المحاصرين، وآنذاك -كما يقول- مر بفترات أُرهق فيها جداً من مشاهدات الموت والحصار والجوع".
بعد اشتداد وطأة الحرب ومحاصرة "دير الزور" لم يجد "سفان" بداً من الخروج منها فاتجه إلى مدينة الرقة وبعد عام عاد إلى مدينته وتمكن من الوصول إلى مرسمه الذي كان في منطقة خاضعة للنظام، ففوجئ به مسروقاً ومحروقاً، علماً أنه قبل خروجه –كما يقول- دفن أعماله في أرض المرسم، وبعد 8 أشهر من الحصار الثاني خرج "سفان" من المدينة ثانية باتجاه مدينة "معدان" بريف حلب وهناك ألقى تنظيم "الدولة" القبض عليه بتهمة الإلحاد باعتباره نحاتاً، لكنه تمكن بعد فترة من الهرب باتجاه الرقة والباب وسرمين و"خربة الجوز" ليدخل إلى تركيا في التاسع من أيلول سبتمبر/ 2015.
يعيش "سفان" حالياً في ولاية "شانيلي أورفة" –جنوب تركيا- وهناك كافح الفنان الفراتي كثيراً لتأمين لقمة العيش وعمل في مجالات عدة ومنها البناء واستطاع تنفيذ مشاريع فنية، خاصة وأن يثبت وجوده بين الفنانين هناك، حيث أنجز -كما يقول- عدداً من الأعمال الجدارية في العديد من المدن التركية، وعمل على مشرع ضخم مستوحى من أحداث الحرب بعنوان "صدى النزوح" يعبر عن حالة التشرد والضياع التي يعيشها السوريون في كل بقعة من العالم، ويمثل المشروع الذي يتألف من 28 عملاً نحتياً حالات الوجع الداخلي للإنسان السوري، سواء كان في الداخل السوري أو الخارج، مجسداً حالات من هذا النزوح كما استقرأها وعايشها بذاته.
كما نفذت نصب في مطار شانلي اورفا .ونصب في كوباكلي تأبه في شانلي اورفا.وشاركت بثلاث مهرجانات للنحت والثقافة في مرسين
وللفنان "سفان" تجربة في استلهام تاريخ الأجداد وصياغة ما نهب منه ومحاولة تجسيده على الجدران وحول هذه التجربة، وما لذي دعاه إليها أشار إلى أنه ينتمي إلى حضارة ما بين النهرين وحضارة الفرات ودير الزور الموغلة في التاريخ، وله باع طويل في تأمل هذا التراث واستلهامه، من الطبيعي أن يكون اهتمامه منصباً في هذا الاتجاه، وكان أول عمل له في هذا السياق عن التاريخ الآشوري في تركيا، مضيفاً أنه كتب معلقاً على هذه الأعمال "أينما نكون نؤكد من نكون ونثبت من نحن في هذا الاغتراب المرّ الثقيل".
